თანრიგი | ათწილადების შეკრება და გამოკლება | ათწილადების გამრავლება | ათწილადების გაყოფა | სხვა მოქმედებები
 

თანრიგი

ათწილადში შემავალი თითეული ციფრი გარკვეული მნიშვნელობის მატარებელია, რომელიც დამოკიდებულია ამ ციფრის ადგილზე ათწილადში.

ზოგიერთი თანრიგის დასახელება (მნიშვნელობა) ცხრილშია მოცმული:

პირველი 5–ის მნიშვნელობაა 5 ერთეული, ვინაიდან იგი ერთეულების თანრიგში დგას.

მეორე ხუთიანის მნიშვნელობაა 5 მეასედი, ვინაიდან იგი მეასედების თანრიგში დგას.

ათწილადების შეკრება და გამოკლება

წესი: ათწილადები ერთმანეთის ქვეშ ჩაწერეთ ისე, რომ წერტილები ერთ სვეტში აღმოჩნდეს. შემდეგ შეძლებთ შესაბამისი სვეტების შეკრებას ან გამოკლებას.

მაგალითი: 6.23 + 17.58 + 0.452

ათწილადების გამრავლება

ა. მარტივი შემთხვევა

გამრავლება მთელი რიცხვების ანალოგიურად ხდება. წერტილს დავწერთ მაშინ, როდესაც იგი შეგვხვდება გამრავლების პროცესში.

ბ. რთული შემთხვევა

ამ შემთხვევაშიც გამრავლება მთელი რიცხვების მსგავსია. წერტილი შემდეგნაირად უნდა დავწეროთ:

4.32 გვაძლევს ორ ციფრს წერტილის შემდეგ

5.2 გვაძლევს ერთ ციფრს წერტილს შემდეგ

2+1 = 3, მაშასადამე, ნამრავლში ათწილადის გამყოფი წერტილის შემდეგ უნდა იყოს 3 ციფრი.

ათწილადების გაყოფა

ა. ათწილადის გაყოფა მთელ რიცხვზე
ამ შემთხვევაში გაყოფის პროცედურა მთელი რიცხვების გაყოფის მსგავსია. არ დაგავიწყდეთ წერტილის შესაბამის ადგილზე ჩაწერა.

მაგალითი:	12.45 ÷ 5	= 2.49
		^
		წერტილები ერთმანეთის ქვეშ იწერება

0.5 მრავლდება 10–ზე, რათა იგი გადავაქციოთ მთელ რიცხვად. იმისათვის, რომ ეს მოქმედება საბოლოო შედეგზე არ აისახოს, 6.25 აუცილებლად უნდა გამრავლდეს 10–ზე.

62.5 ÷ 5 = 12.5

წესი: ათწილადზე გაყოფისას, გამყოფი უნდა ვაქციოთ მთელ რიცხვად, რაც შესაძლებელია მისი 10, 100,…… გამრავლების შედეგად. სწორი განაყოფის მისაღებად, გამყოფიც უნდა გამრავლდეს იგივე რიცხვზე.

ნაშთიანი გაყოფის ჩაწერა შესაძლებელია ათწილადის სახით: 17 ÷ 4 = 4.25

შენიშვნა: ამ შემთხვევაში მარტივი წესი მოქმედებს.

წერტილი იმდენი ადგილით გადაადგილდება, რამდენი ნულიც აქვს თანამამრავლს ან გამყოფს.

გამრავლებისას წერტილი გადაადგილდება მარჯვნივ, ხოლო გაყოფისას – მარცხნივ.

ათწილადის წილადი ნაწილი იყოფა უკაასკნელი არანულოვანი თანრიგის მნიშვნელობაზე.